ODF

ODF is een format voor het bewaren en/of uitwisselen van bewerkbare tekstbestanden, rekenbladen en presentaties. ODF is een open standaard die door vrijwel alle tekstverwerkers geopend kan worden. Met ODF dwingen we gebruikers niet om een applicatie van een specifieke leverancier te gebruiken. Bovendien is ODF duurzaam toegankelijk (doorlopend ondersteund).

Inhoudsopgave

Content

Introductie

Voice over Document Standaarden

We leven steeds meer in een digitale wereld.

Waarin de overheid veel informatie online deelt.

Maar, kan iedereen deze documenten wel lezen?

Ontvangers gebruiken verschillende apparaten.

Uiteenlopende software.

En kunnen een tijdelijke, of permanente beperking hebben.

De overheid moet informatie altijd aanbieden in een toegankelijke vorm,

die goed aansluit bij de gebruiker.

En daarvoor altijd open standaarden gebruiken.

Open standaarden zijn niet afhankelijk van een bepaalde leverancier.

Daardoor zijn gebruikers vrij om hun eigen applicatie te kiezen.

En documenten blijven ook in de toekomst goed leesbaar,

als een applicatie er niet meer is.

Zo dragen open standaarden bij aan een open, inclusieve samenleving,

waarin iedereen altijd toegang heeft tot de informatie die er voor hen toe doet.

Meer weten? Ga naar forumstandaardisatie.nl

Status

Lijst status
  • ‘Verplicht ('Pas toe of leg uit’)' betekent dat de standaard verplicht moet worden uitgevraagd en toegepast volgens de Instructie rijksdienst bij aanschaf ICT-diensten of ICT-producten.
  • ‘Aanbevolen’ betekent dat dit een gangbare of opkomende standaard is waarvan het Forum Standaardisatie het gebruik aanbeveelt.
  • ‘In behandeling’ betekent dat de standaard wordt getoetst voor opname op een van de lijsten.
  • ‘Archief’ betekent dat de standaard in het verleden op de lijst heeft gestaan of in behandeling is geweest en nu niet (meer) verplicht of aanbevolen wordt.
Verplicht ('Pas toe leg uit')
Functioneel toepassingsgebied

Beschrijft de toepassing(en) waarvoor het gebruik van de standaard verplicht is of aanbevolen wordt (afhankelijk van de lijststatus).

ODF moet worden toegepast op de uitwisseling en publicatie van reviseerbare documenten.
Organisatorisch werkingsgebied

Benoemt de organisaties waarvoor de verplichting geldt.

Nederlandse overheden (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) en instellingen uit de (semi-) publieke sector.
Europese status

‘Ja’ betekent dat de standaard is erkend door het Multi Stakeholder Platform on ICT Standardisation van de Europese Commissie.
Nee

Nut en werking

Typering
Format documentbewerking
Nut

ODF maakt het mogelijk om reviseerbare documenten uit te wisselen die voor bewerking niet afhankelijk zijn van een bepaalde leverancier of applicatie.

ODF is een duurzaam toegankelijk documentformat. Ook in de toekomst blijven ODF bestanden leesbaar en bewerkbaar, ongeacht de kantoorapplicaties die op dat moment al dan niet worden ondersteund.

ODF bestanden hebben een structuur die het makkelijk maakt om digitaal toegankelijke documenten te maken, ook na export naar PDF.
Werking

ODF beschrijft een verzameling op XML gebaseerde open formaten voor teksten, spreadsheets, presentaties en plaatjes. ODF scheidt inhoud van opmaak door het gebruik van style sheets, en lijkt in dit opzicht op HTML en CSS. Een ODF bestand is een gecomprimeerd ZIP archief dat verschillende XML bestanden bevat, waaronder gebruikelijk 'content.xml' (de inhoud) en 'styles.xml' (de opmaak).

Alle gangbare kantoorapplicaties kunnen ODF bestanden lezen en schrijven. Het gebruik van het standaardformaat ODF staat los van het al dan niet gebruiken van vrije of open source kantoorapplicaties.
Domein
Trefwoorden

Detailinformatie

Volledige naam

Open Document Formaat
Versie
1.2
Specificatiedocument

Specificatiedocumenten ODF
Beheerorganisatie
OASIS

Toepassing

Hulpmiddelen

Vrij beschikbare hulpmiddelen en software die de adoptie van de standaard ondersteunen. Dit kunnen zijn: referentie-implementaties, open source libraries, test tools, e.d.
Conformiteitstest

Hulpmiddelen of processen waarmee producten kunnen worden getest op conformiteit met de standaard.

ODF Validator

Toetsingsinformatie

Toelichting bij opname

In 2011 heeft Forum Standaardisatie de OASIS standaard ODF versie 1.2 getoetst voor opname op de 'pas toe of leg uit' lijst. In 2015 heeft NEN/ISO versie 1.2 van ODF erkend als NEN/ISO standaard ISO/IEC 26300 (2015).

In april 2021 publiceerde OASIS de nieuwe versie 1.3 van ODF. Deze versie is nog niet door NEN/ISO erkend en Forum Standaardisatie heeft deze versie nog niet getoetst.

Hoewel de 'pas toe of leg uit' verplichting van ODF formeel nog van toepassing is op versie 1.2, adviseren wij om versie 1.3 te gebruiken. De redenen hiervoor:

  • De versiewijziging van ODF 1.2 naar ODF 1.3 is een 'minor' update en ODF 1.3 is backward compatible met ODF 1.2.
  • ODF 1.3 introduceert een aantal belangrijke verbeteringen ten opzichte van ODF 1.2.
  • Zowel Microsoft Office als LibreOffice ondersteunen reeds ODF 1.3.

Wij verwachten dan ook dat NEN/ISO versie 1.3 van ODF binnenkort zal erkennen en dat Forum Standaardisatie deze versie formeel zal toetsen voor opname op de 'pas toe of leg uit' lijst.
Adoptieadviezen

De formele adoptieadviezen die het Forum Standaardisatie meegeeft bij plaatsing van de standaard op de 'Pas toe of leg uit'-lijst of lijst aanbevolen standaarden.

Bij de opname op de 'pas toe of leg uit'-lijst deed het College Standaardisatie de volgende oproepen ten aanzien van de adoptie van de standaard:

  1. Het opnieuw onderschrijven dat burgers en bedrijven mogen eisen dat een overheidsorganisatie een officebestand in ODF aanlevert en dat zij het recht hebben documenten in ODF aan te leveren.
  2. Het door Bureau Forum Standaardisatie laten uitwerken van een plan  voor het voortzetten van de ondersteunende activiteiten rondom de adoptie van ODF (o.a. het actualiseren van de  ‘Handreiking Open Documentformaten voor de Overheid’) van het programmabureau ‘Nederland Open in Verbinding’. Dit gebeurt samen met partijen in de community (zoals de OpenDoc Society en de ODF gebruikersgroep voor overheden)  Het uitgangspunt hierbij moet zijn dat het Forum Standaardisatie een faciliterende rol heeft en dat de activiteiten zoveel mogelijk een plaats krijgen bij de diverse community-partijen.
  3. Het oproepen van verantwoordelijke ministeries om in regelgeving te verwijzen naar standaarden op de lijst voor ‘pas toe of leg uit’ (en niet naar producten van specifieke leveranciers) en waar nodig bestaande regelgeving hier op aan te passen.
  4. Het oproepen van standaardisatie-organisatie OASIS om het versiebeheer van ODF zodanig in te richten dat onduidelijkheid over verschillende versies kan worden weggenomen.

 
Uitstekend beheer
Nee
Aanmelding

Aanmelding ODF 1.2

PDF Document | 111.16 KB
Forumadvies

Forumadvies niet in behandeling nemen ODF 1.2

PDF Document | 50.85 KB
Reacties

Brief aanmelder over versiebeheer ODF op de lijst open standaarden

PDF Document | 88.1 KB
Forumadvies

Forumadvies in behandeling nemen 'uitstekend beheer' OASIS voor ODF

PDF Document | 44.04 KB
Expertadvies

Expertadvies ODF 1.2

PDF Document | 306.15 KB
Consultatie

Reacties uit de openbare consultatie ODF 1.2

PDF Document | 694.96 KB
Forumadvies

Forumadvies in behandeling nemen ODF versie 1.2

PDF Document | 178.19 KB
Reacties

Brief aanmelder over de stabiliteit van ODF 1.2

PDF Document | 159.01 KB
Forumadvies

Forumadvies ODF 1.2

PDF Document | 238.08 KB
Datum van besluit

Datum waarop het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) of een van zijn voorgangers heeft besloten de standaard op de lijst te plaatsen.

15-06-2012
Datum van aanmelding

Datum waarop een organisatie de standaard heeft aangemeld voor verplichten aan de overheid ('Pas toe of leg uit') of aanbevelen aan de overheid door plaatsing op een van de lijsten. Als een standaard voldoet aan de criteria om in behandeling genomen te worden, vindt een toetsingsprocedure plaats. Deze duurt ongeveer zeven maanden.

15-11-2010

Overig

Toelichting

Het Forum Standaardisatie adviseert twee open standaardformaten voor afbeeldingen in ODF bestanden:

  • PNG is een open standardformaat voor afbeeldingen dat gebruik maakt van exact omkeerbare datacompressie ('lossless compression').
  • JPEG is een open standaardformaat voor afbeeldingen dat gebruik maakt van niet-omkeerbare datacompressie ('lossy compression').

Deze standaarden staan niet afzonderlijk in de 'pas-toe-of-leg-uit' lijst.

 
Waarvoor geldt de verplichting

Bij de aanschaf of ontwikkeling van (kantoor)software voor de bewerking van documenten die worden uitgewisseld met burgers, bedrijven of andere overheidsorganisaties.

Deze (kantoor)software moet ODF volledig ondersteunen en mag daarnaast andere (zoals leveranciersafhankelijke) documentformaten ondersteunen.

De verplichting geldt niet voor (kantoor)software waarmee alleen documenten worden bewerkt die binnen een organisatie worden uitgewisseld.
Sjabloon-bestektekst

Voor Inkoop zal ODF met name voorkomen onder de volgende categorieën en CPV codes:

  • 48300000-1 Software voor het maken van documenten, tekeningen, afbeeldingen, dienstregelingen en productiviteit
  • 72212300-2 Diensten voor ontwikkeling van software voor het maken van documenten, tekeningen, afbeeldingen, dienstregelingen en productiviteit
  • 72512000-7 Documentbeheerdiensten
  • 72330000-2 Diensten voor inhouds- of datastandaardisatie en –classificatie
  • 30232100-5 Printers en plotters
  • 48773000-7 Printersoftware-faciliteiten
  • 48824000-0 Printerservers
  • 30216110-0 Scanners voor computergebruik
  • 48318000-0 Scannersoftware
  • 79999100-4 Scanningsdiensten