ODF

ODF moet worden toegepast op de uitwisseling en publicatie van reviseerbare documenten.

Nederlandse overheden (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) en instellingen uit de (semi-) publieke sector.

ODF maakt het mogelijk om reviseerbare documenten uit te wisselen die voor bewerking niet afhankelijk zijn van een bepaalde leverancier of applicatie.

ODF is een duurzaam toegankelijk documentformat. Ook in de toekomst blijven ODF bestanden leesbaar en bewerkbaar, ongeacht de kantoorapplicaties die op dat moment al dan niet worden ondersteund.

ODF bestanden hebben een structuur die het makkelijk maakt om digitaal toegankelijke documenten te maken, ook na export naar PDF.

ODF beschrijft een verzameling op XML gebaseerde open formaten voor teksten, spreadsheets, presentaties en plaatjes. ODF scheidt inhoud van opmaak door het gebruik van style sheets, en lijkt in dit opzicht op HTML en CSS. Een ODF bestand is een gecomprimeerd ZIP archief dat verschillende XML bestanden bevat, waaronder gebruikelijk 'content.xml' (de inhoud) en 'styles.xml' (de opmaak).

Alle gangbare kantoorapplicaties kunnen ODF bestanden lezen en schrijven. Het gebruik van het standaardformaat ODF staat los van het al dan niet gebruiken van vrije of open source kantoorapplicaties.

Open Document Formaat

Specificatiedocumenten ODF

• LibreOffice: open source applicatie voor de bewerking van ODF bestanden
• Openpubliceren: keuzehulpmiddel van de OpenState Foundation voor het bepalen van het beste documentformat voor een gegeven toepassing
• Handreiking Open Documentformaten NOiV

ODF Validator

In 2011 heeft Forum Standaardisatie de OASIS standaard ODF versie 1.2 getoetst voor opname op de 'pas toe of leg uit' lijst. In 2015 heeft NEN/ISO versie 1.2 van ODF erkend als NEN/ISO standaard ISO/IEC 26300 (2015).

In april 2021 publiceerde OASIS de nieuwe versie 1.3 van ODF. Deze versie is nog niet door NEN/ISO erkend en Forum Standaardisatie heeft deze versie nog niet getoetst.

Hoewel de 'pas toe of leg uit' verplichting van ODF formeel nog van toepassing is op versie 1.2, adviseren wij om versie 1.3 te gebruiken. De redenen hiervoor:

• De versiewijziging van ODF 1.2 naar ODF 1.3 is een 'minor' update en ODF 1.3 is backward compatible met ODF 1.2.
• ODF 1.3 introduceert een aantal belangrijke verbeteringen ten opzichte van ODF 1.2.
• Zowel Microsoft Office als LibreOffice ondersteunen reeds ODF 1.3.

Wij verwachten dan ook dat NEN/ISO versie 1.3 van ODF binnenkort zal erkennen en dat Forum Standaardisatie deze versie formeel zal toetsen voor opname op de 'pas toe of leg uit' lijst.

Bij de opname op de 'pas toe of leg uit'-lijst deed het College Standaardisatie de volgende oproepen ten aanzien van de adoptie van de standaard:

1. Het opnieuw onderschrijven dat burgers en bedrijven mogen eisen dat een overheidsorganisatie een officebestand in ODF aanlevert en dat zij het recht hebben documenten in ODF aan te leveren.
2. Het door Bureau Forum Standaardisatie laten uitwerken van een plan  voor het voortzetten van de ondersteunende activiteiten rondom de adoptie van ODF (o.a. het actualiseren van de  ‘Handreiking Open Documentformaten voor de Overheid’) van het programmabureau ‘Nederland Open in Verbinding’. Dit gebeurd samen met partijen in de community (zoals de OpenDoc Society en de ODF gebruikersgroep voor overheden)  Het uitgangspunt hierbij moet zijn dat het Forum Standaardisatie een faciliterende rol heeft en dat de activiteiten zoveel mogelijk een plaats krijgen bij de diverse community-partijen.
3. Het oproepen van verantwoordelijke ministeries om in regelgeving te verwijzen naar standaarden op de lijst voor ‘pas toe of leg uit’ (en niet naar producten van specifieke leveranciers) en waar nodig bestaande regelgeving hier op aan te passen.
4. Het oproepen van standaardisatie-organisatie OASIS om het versiebeheer van ODF zodanig in te richten dat onduidelijkheid over verschillende versies kan worden weggenomen.

15-06-2012

15-11-2010

Het Forum Standaardisatie adviseert twee open standaardformaten voor afbeeldingen in ODF bestanden:

• PNG is een open standardformaat voor afbeeldingen dat gebruik maakt van exact omkeerbare datacompressie ('lossless compression').
• JPEG is een open standaardformaat voor afbeeldingen dat gebruik maakt van niet-omkeerbare datacompressie ('lossy compression').

Deze standaarden staan niet afzonderlijk in de 'pas-toe-of-leg-uit' lijst.

Bij de aanschaf of ontwikkeling van (kantoor)software voor de bewerking van documenten die worden uitgewisseld met burgers, bedrijven of andere overheidsorganisaties.

Deze (kantoor)software moet ODF volledig ondersteunen en mag daarnaast andere (zoals leveranciersafhankelijke) documentformaten ondersteunen.

De verplichting geldt niet voor (kantoor)software waarmee alleen documenten worden bewerkt die binnen een organisatie worden uitgewisseld.

Voor Inkoop zal ODF met name voorkomen onder de volgende categorieën en CPV codes:

• 48300000-1 Software voor het maken van documenten, tekeningen, afbeeldingen, dienstregelingen en productiviteit
• 72212300-2 Diensten voor ontwikkeling van software voor het maken van documenten, tekeningen, afbeeldingen, dienstregelingen en productiviteit
• 72512000-7 Documentbeheerdiensten
• 72330000-2 Diensten voor inhouds- of datastandaardisatie en –classificatie
• 30232100-5 Printers en plotters
• 48773000-7 Printersoftware-faciliteiten
• 48824000-0 Printerservers
• 30216110-0 Scanners voor computergebruik
• 48318000-0 Scannersoftware
• 79999100-4 Scanningsdiensten